Als ouders van twee jonge kinderen zien we elke dag de voordelen van sensorisch spel. Kinderen ontdekken de wereld met hun zintuigen en doen dat het liefst met de handen in het (kinetisch) zand, hun voeten in een modderplas (vooral onze dochter) of heerlijk kliederen met verf. Maar waarom is sensorisch spel eigenlijk zo goed voor hun ontwikkeling? We nemen je mee langs de leukste én meest leerzame kanten van sensorisch spel.
Waarom is sensorisch spel zo belangrijk voor ontwikkeling?
Sensorisch spel draait om het ontdekken van de wereld via de zintuigen. Denk aan het kneden van klei, spelen met zand of (gekleurd) water, het luisteren naar het geluid van vallende rijst of het ruiken van kruiden. Dit soort spel prikkelt niet alleen de zintuigen, maar helpt kinderen ook bij hun algehele ontwikkeling.
1. Motorische vaardigheden verbeteren zonder dat het als ‘leren’ voelt
Met sensorisch spel trainen kinderen hun fijne en grove motoriek zonder dat ze het doorhebben. Of ze nu met water kliederen, met zand spelen of een plakkerige substantie proberen te scheiden, hun handen en vingers worden steeds behendiger. En dat is handig voor later, bijvoorbeeld bij schrijven, knippen en knopen strikken!
2. Nieuwsgierigheid en probleemoplossend vermogen
Kinderen zijn van nature kleine onderzoekers. Door te experimenteren met verschillende materialen leren ze verbanden te leggen en oplossingen te bedenken. Wat gebeurt er als je water bij zand doet? Hoe voelt het als je rijst en bonen door elkaar mengt? Dit soort vragen zorgen ervoor dat hun brein continu nieuwe verbindingen maakt en zich ontwikkeld.
3. Taalontwikkeling op een speelse manier
Tijdens sensorisch spel komen er vaak nieuwe woorden voorbij. We benoemen kleuren, texturen en handelingen, waardoor kinderen op een natuurlijke manier hun woordenschat uitbreiden. Bovendien leren ze beschrijven wat ze voelen, ruiken of zien, wat hun taalvaardigheid alleen maar ten goede komt. Ze begrijpen zo ook beter wat woorden als ‘stromen’ en ‘spetteren’ betekenen. Learning by doing.
4. Sociale vaardigheden en samenwerken
Samen in een sensorische bak spelen, betekent samen ontdekken, delen en communiceren. Kinderen leren om samen te werken, beurt te wisselen en rekening te houden met anderen. Een perfecte voorbereiding op sociale situaties, zonder dat het geforceerd aanvoelt.
5. Sensorisch spel = ontspanning
Sensorisch spel werkt ontspannend en helpt kinderen (en stiekem ook ons als volwassenen!) om prikkels te verwerken en tot rust te komen. Bij ons werkt het ideaal na een drukke dag of week vol indrukken en prikkels. Moeten we er wel bij zeggen dat onze kinderen het in het begin moeilijk vonden om te beginnen met het spel. Want tsja, leuk zo’n bak met gekleurde rijst, maar wat wil je dat ik er mee doe? Maak je geen zorgen, die bak met rijst werkt als een magneet. De kinderhandjes worden er vanzelf naar toe getrokken.
Sensorisch spel is voor alle leeftijden
Of je kind nu een baby, peuter of kleuter is: sensorisch spel past altijd. Voor baby’s kunnen simpele activiteiten zoals het voelen van verschillende stoffen al een wereld van verschil maken. Peuters vinden het geweldig om met water of zand te kliederen en kleuters kunnen zich uitleven met meer gestructureerde sensorische activiteiten, zoals kleuren mengen, texturen vergelijken of zelf dingen maken.
Hoe maak je sensorisch spel nog leuker om te ontdekken?
We merken dat onze kinderen na een poosje steeds toe zijn aan vernieuwing. Gelukkig kunnen we aan de hand van de seizoenen, feestdagen en andere thema’s steeds weer nieuwe invalshoeken bedenken. Ook naarmate ze ouder worden verandert het spel en speelgoed.
Zorg voor variatie in materialen
Verschillende materialen bieden verschillende ervaringen. Wissel af tussen droog en nat, zacht en ruw, koud en warm. Denk aan water, zand, rijst, bonen, scheerschuim, gel, yoghurt en natuurlijke materialen zoals bladeren en stenen.
Geef kinderen vrijheid om te ontdekken
Het mooie van sensorisch spel is dat het geen regels heeft. Laat kinderen zelf experimenteren en ontdek hoe creatief ze kunnen zijn. Hoe minder instructies, hoe meer plezier (en hoe verrassender de resultaten!). Het is echt niet erg als je kind niet direct tot spel komt. Sommige kinderen (zoals onze zoon) bedenken liever eerst wat ze gaan doen en gaan dan pas over tot spel. Onze dochter daarentegen duikt er het liefst meteen in. Raad eens bij wie we de meeste speelrijst van de vloer mogen vegen? 😉
Speel samen en stel vragen
Door samen met je kind te spelen en vragen te stellen zoals “Hoe voelt dat?”, “Wat gebeurt er als je het mengt?” of “Welke kleuren zie je?” stimuleer je hun denkvermogen en houd je het spel boeiend. Met name de Do It Yourself’s zijn bij ons favoriet, omdat er bij elke stap iets nieuws gebeurt en waarbij je samen toewerkt naar het eindresultaat.
Sensorisch spel op school en in de opvang
Steeds vaker zie je sensorische speelhoekjes in scholen en kinderopvanglocaties. Het helpt kinderen gefocust en betrokken te houden. Vooral kinderen die moeite hebben met stilzitten, kunnen baat hebben bij even kliederen of voelen. Sensorisch spel kan ook helpen bij het verwerken van emoties, zoals spanning of frustratie.
Persoonlijke ervaring: hoe onze kinderen sensorisch spel beleven
Sensorisch spel is niet alleen een geweldige manier om kinderen te laten ontdekken en spelen, het helpt ze ook bij hun motorische, cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling. En het mooiste? Ze hebben er inmiddels ontzettend veel plezier in! Na af en toe wat aansporing om onze kinderen te helpen het sensorisch spel te ontdekken, pakken ze dit nu veel eenvoudiger op. We merken zeker dat het bijdraagt aan hun ontwikkeling, maar willen graag meegeven dat sensorisch spel een middel is en geen doel. Hebben ze geen zin om (weer) met die bak rijst te spelen (en alle alternatieven van rijst), dan is dat ook prima. Niks moet, alles mag. Of zoals we hier vaak zeggen; de groeten met moeten!
